Laatst sprak ik een leraar over zijn drijfveren. Zijn ogen begonnen letterlijk te glimmen toen hij vertelde over hoe hij een inspirerende leeromgeving creëert. Hij gaf er voorbeelden van: het moment waarop hij ziet dat zijn uitleg een leerling verder helpt of momenten waarop leerlingen enthousiast in gesprek zijn over hun taakverdeling bij een groepsopdracht. Als hij maar kan bijdragen aan een setting die plezierig leren mogelijk maakt – dan leeft hij op.
Wat is talent?
We spraken niet alleen over momenten waarop hij helemaal in zijn element is, maar stonden ook stil bij de uitdagingen die hij tegenkomt. En gaandeweg kwam het gesprek op zijn talenten. Vanuit de waarderende benadering kun je talent definiëren als een natuurlijk patroon in denken en doen. Talent gaat over dingen die mensen zelf vaak als vanzelfsprekend ervaren. De dingen waarvan ze zeggen ‘Zo doe ik dat gewoon, dat is toch heel normaal?’ Om die reden vragen leerlingen die doelgericht zijn, waarom ze iets moeten leren of wat het nut is van een opdracht. Leerlingen die communicatief sterk zijn, denken hardop mee, nog voor ze er erg in hebben. En leerlingen die een sterk gevoel hebben voor saamhorigheid, zijn als vanzelfsprekend gericht op de sfeer en onderlinge relaties in de klas.
Positieve effecten
Als je je talenten kent en deze inzet, heeft dit positieve effecten. Ik noem er enkele:
• Het geeft energie
Als een leraar zijn talenten in de praktijk brengt, zien leerlingen iemand die in zijn element is. Dat werkt aanstekelijk. Onderzoek van Arnold Bakker, hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Erasmus Universiteit, toont aan dat bevlogenheid positief doorwerkt in het contact tussen mensen.
• Het verruimt je blik
Het zal je niet verbazen dat we positieve emoties ervaren op het moment dat we werken en leren op een manier die past bij ons talent. Onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Barbara Fredrickson laat zien dat positieve emoties op hun beurt onze blik verruimen en aandacht verbreden, waardoor we meer openstaan voor de wereld om ons heen. Het kennen van en werken vanuit talenten verbreedt dus je blik. Op het moment dat je brein in een positieve stand staat, kun je meer informatie tot je nemen en deze informatie beter verwerken. Zo kom je tot creatievere oplossingen voor vraagstukken.
• Het biedt ontwikkelperspectief
Het kennen van en werken vanuit je talenten maakt je bewust van je eigen voorkeuren en blinde vlekken. Voor de leraar die ik sprak, gold dit bijvoorbeeld voor zijn talent voor positiviteit. Zijn natuurlijke neiging om te denken in mogelijkheden en kansen, maakte dat hij onbewust minder ruimte gaf aan leerlingen die van nature meer behoedzaam zijn of kritisch denken. Terwijl ook dit belangrijke kwaliteiten zijn. Als hij zich daar bewust van is, blijven deze talenten van leerlingen niet onopgemerkt en kan hij ze aandacht geven, zodat de leerlingen zich hierin optimaal ontwikkelen.
Het was voor deze leraar waardevol om zijn talenten te verkennen en erover door te praten. Het leverde een aantal concrete experimenten op die hij de komende tijd in de praktijk gaat uitvoeren; kleine dingen die hij in de klas anders gaat doen, om te ontdekken hoe hij ook de talenten van leerlingen een plek kan geven in de klas. Aan het eind van ons gesprek liep hij de deur uit met een grijns: ‘De klas is nu ook weer een inspirerende leeromgeving voor mijzelf!’
Gelijk aan de slag?
• Met deze werkvorm help je leerlingen zich voor te bereiden op een mentorgesprek over talent.
• Wil je meer weten over talent? Lees dan ons boek Waarderend leren in het voortgezet onderwijs. Daarin staan we uitgebreid stil bij talentontwikkeling en gaan we ook dieper in op onderwerpen als motivatie, mindset en geluk. Kijk op waarderend-leren.nl voor meer informatie.
• Op donderdagmiddag 9 november houdt Take a Step een masterclass over talent. De centrale vragen zijn: Hoe kom je jouw talenten en die van je leerlingen op het spoor? En hoe creëer je een (leer)context waarin je niet alleen talenten ontdekt, maar ook benut? Kijk op http://www.takeastep.nl/activiteit/masterclass-ontwikkelen-talent/ voor meer informatie en aanmelden.
Geschreven door: Nina Timmermans
Take a step is een initiatief van Eefje Teeuwisse, Annechien van Buurt en Nina Timmermans
Gepubliceerd op 23 oktober 2017